कुंकूमार्चन करण्याची सोपी विधी
- जय जगदंब
- May 11
- 5 min read
Updated: May 25
देवी उपासकांसाठी घरच्या घरी लक्ष्मीदेवीची कृपा प्राप्त करण्यासाठी कुंकुमार्चन हा एक अतिशय प्रभावी व पारंपरिक उपाय आहे. यामध्ये देवीच्या 108 नामांचा जप करत तीर्थ, गंध, फुले, दीप, धूप आणि विशेषतः कुंकू वापरून पूजन केले जाते. हे पूजन देवी लक्ष्मीला विशेष प्रिय असते, कारण कुंकवामध्ये शक्तीतत्त्व आकृष्ट करण्याची विलक्षण क्षमता असते. या पूजेमुळे मनोकामना पूर्ण होतात, घरात समृद्धी, शांती आणि संततीसुख येते.
कुंकुमार्चन म्हणजे काय?
कुंकुमार्चन म्हणजे देवीच्या मूर्तीवर किंवा तिच्या प्रतीकावर तिच्या नामजपाबरोबर एक-एक चिमूट कुंकू अर्पण करणे. हा पूजाविधी केवळ भक्तीपरच नसून, शक्तीतत्त्व जागृत करणारा आहे. कुंकवाचा लाल रंग आणि त्याचा विशिष्ट सुवास देवीतत्त्वाशी अतिशय सुसंगत असतो.
लक्ष्मीच्या 108 नामावलीचा उच्चार करत प्रत्येक नावाबरोबर देवीवर कुंकू अर्पण केल्यास लक्ष्मीदेवीला प्रसन्न करता येते आणि तिचे कृपाशीर्वाद आपल्याला प्राप्त होतात.
कुंकुमार्चनसाठी आवश्यक साहित्य:
लक्ष्मीमातेची मूर्ती (धातूची, मातीची, किंवा प्रतीकात्मक स्वरूपात सुपारी, श्रीयंत्र इ.)
शुद्ध हळदीपासून बनवलेले कुंकू
तांब्याचे किंवा पितळेचे पात्र (ताम्हण)
लाल फुले, गुलाबाचे फूल, कमळ फुल असल्यास उत्तम
गायीच्या तुपाचा दिवा (शक्य नसेल तर तिळाच्या तेलाचा दिवा)
पाण्याचा कलश, गंध, अगरबत्ती, तांदूळ, गंधपात्र
देवीची 108 नामावलीची प्रत किंवा पाठांतर
प्रसाद – (गोड) साखर, खीर, किंवा फळे
आसन (पाट, चटई)
शुद्ध पाणी, पंचामृत, आणि एक लहान डबी (कुंकू साठवण्यासाठी)
कुंकुमार्चन करण्यासाठी योग्य दिवस:
कुंकुमार्चन करण्यासाठी पौर्णिमा, अमावस्या, शुक्रवार, मंगळवार, गुरुपुष्यामृत योग, लक्ष्मीपूजनाचा दिवस किंवा नवरात्र यासारखे विशेष दिवस अत्यंत शुभ मानले जातात. यामुळे केलेले पूजन अधिक प्रभावी होते.
पूर्वतयारी:
सर्व प्रथम पूजनाची जागा स्वच्छ करून घ्या. तुम्ही ज्या स्थानी देवी ठेवणार आहात, त्या ठिकाणी एक सुती पांढरा किंवा लाल रंगाचा कापड घालून मूर्तीची स्थापना करा. देवीच्या मूर्तीला सुंदर वस्त्र परिधान करा आणि तिला गंध, अक्षता, फुले वाहून आवाहन करा.
देवीचे आवाहन:
देवी लक्ष्मीचे मनोभावे आवाहन करा. तुम्ही मनात किंवा aloud म्हणू शकता:
"ॐ श्रीं ह्रीं क्लीं महालक्ष्म्यै नमः।"
"आई, या घरात तुझे स्वागत आहे. तुझ्या कृपेने आम्हाला समृद्धी, सुख, आणि शांती लाभू दे."
कुंकुमार्चन पद्धती:
दिवा, धूप लावा आणि लक्ष्मीमातेच्या समोर शांत चित्ताने बसा.
देवीच्या 108 नामावलीचा पाठ सुरू करा.
प्रत्येक नाम जसे – "ॐ श्री लक्ष्म्यै नमः", "ॐ पद्मालये नमः", "ॐ कमलवासिन्यै नमः" – म्हणताना एक चिमूट कुंकू मृगीमुद्रेने (अंगठा, मध्यम व अनामिका) घ्या आणि देवीच्या चरणांपासून मस्तकापर्यंत वाहा.
काही उपासक फक्त चरणांवर कुंकू अर्पण करतात, परंतु संपूर्ण मूर्तीवर वाहणे अधिक प्रभावी मानले जाते.
पूजन दरम्यान देवीच्या स्वरूपाचे ध्यान करत राहा.
पूर्ण नामावली संपेपर्यंत कुंकू अर्पण करत राहा.
सर्व नामांनंतर ‘ॐ श्री महालक्ष्म्यै नमः’ म्हणत तिला शेवटचे कुंकू अर्पण करा.
नंतर देवीची आरती करा. जसे "जय लक्ष्मी माता" किंवा "श्री लक्ष्मी आरती" म्हणू शकता.
प्रसाद अर्पण करा आणि आपल्या मनोकामना देवीसमोर मनोभावे मांडा.
कुंकू वापरण्याची विशेष सूचना:
देवीला अर्पण केलेले कुंकू पुन्हा पूजेसाठी वापरू नये. ते देवीप्रसाद मानून कपाळाला लावा, महिलांना सिंदूर म्हणून वापरता येते. काही कुंकू घरात ठेवले तर त्यातून सकारात्मक ऊर्जा प्रसारित होते असे मानले जाते.
देवी कृपा प्राप्तीचा गूढ तत्त्वज्ञान:
कुंकवामध्ये देवीचे गंधतत्त्व साठवले जाते. लाल रंग हे शक्तीतत्त्वाचे प्रतीक आहे. देवी लक्ष्मी ही स्वयं शक्तीतत्त्व आहे. तिच्या नावाचा उच्चार करत प्रत्येक क्षणी देवीतत्त्वाची कंपनं आपल्या मनात, शरीरात आणि सभोवतालच्या वातावरणात निर्माण होतात. कुंकवाचे सुवासिक स्पंदन देवीतत्त्वाला आकृष्ट करून मूर्तीतील सगुण शक्ती जागृत करते. म्हणून ही पूजा केवळ श्रद्धेचा भाग नसून, एक शक्तिशाली आध्यात्मिक तंत्र मानले जाते.
कुंकुमार्चनानंतर:
पूजनानंतर अर्पण केलेले कुंकू एका छोट्या डबीत साठवून ठेवावे. गरजेनुसार ते कपाळावर लावल्यास कार्यसिद्धी, आर्थिक लाभ, नवीन कामाची सुरुवात, विवाहयोग्यता, संततीप्राप्ती यासारख्या अनेक इच्छा पूर्ण होतात असे मानले जाते. हे कुंकू देवीचा प्रसाद मानून नातेवाईकांना, भक्तांना वाटावे.
नियम आणि सूचना:
पूजनापूर्वी स्नान करून स्वच्छ वस्त्रे परिधान करावीत.
पूजनस्थळी शांतता आणि शुचिर्भूतता असावी.
पूजनात वापरलेले कुंकू केवळ हळदीपासून बनवलेले असावे.
शक्य असल्यास लक्ष्मी मंत्रांचे जप संख्याबद्ध करा (उदा. 108 वेळा).
पूजनात अंतःकरण शुद्ध, भावना निष्कलंक असाव्यात.
लक्ष्मीदेवीच्या कृपेने जीवनात धन, ऐश्वर्य, शांती, आरोग्य आणि भक्ती प्राप्त होते. कुंकुमार्चन पूजन ही एक सोपी पण प्रभावी उपासना आहे जी कोणतेही खर्च किंवा विशेष सामुग्रीशिवाय घरीच केली जाऊ शकते. नामजप, भावपूर्ण पूजन आणि कुंकवाच्या सहाय्याने आपण देवीतत्त्वाशी जोडले जातो आणि तिच्या आशीर्वादाने जीवन समृद्ध होते. या पद्धतीने दर महिन्यात एकदा किंवा विशेष प्रसंगी कुंकुमार्चन केल्यास देवी लक्ष्मीची कृपा सातत्याने लाभते व घरात सुख-समृद्धी नांदते.
कुंकूमार्चन करण्याची सोपी विधी

श्रीलक्ष्म्यष्टोत्तरशतनामावली
वन्दे पद्मकरां प्रसन्नवदनां सौभज्ञदां भाज्ञदां
हस्ताभ्यां अभयं प्रदां मणिगणैर्नानाविधैर्भूषिताम् ।
भक्ताभीष्ट फलप्रदां हरिहर ब्रह्मादिभिः सेवितां
पाश्वे पङ्कजशङ्खपद्म निधिभिर्युक्तां सदा शक्तिभिः ॥
सरसिजनिलये सरोजहस्ते धवल तरांशुक गन्धमाल्यशोभे ।
भगवति हरिवल्लभे मनोज्ञे त्रिभुवनभूतिकरि प्रसीद मह्यम् ॥
ॐ प्रकृत्यै नमः ।
ॐ विकृत्यै नमः ।
ॐ विद्यायै नमः ।
ॐ सर्वभूतहितप्रदायै नमः ।
ॐ श्रद्धायै नमः ।
ॐ विभूत्यै नमः ।
ॐ सुरभ्यै नमः ।
ॐ परमात्मिकायै नमः ।
ॐ वाचे नमः । ९
ॐ पद्मालयायै नमः ।
ॐ पद्मायै नमः ।
ॐ शुचये नमः ।
ॐ स्वाहायै नमः ।
ॐ स्वधायै नमः ।
ॐ सुधायै नमः ।
ॐ धन्यायै नमः ।
ॐ हिरण्मय्यै नमः ।
ॐ लक्ष्म्यै नमः । १८
ॐ नित्यपुष्टायै नमः ।
ॐ विभावर्यै नमः ।
ॐ अदित्यै नमः ।
ॐ दित्यै नमः ।
ॐ दीप्तायै नमः ।
ॐ वसुधायै नमः ।
ॐ वसुधारिण्यै नमः ।
ॐ कमलायै नमः ।
ॐ कान्तायै नमः । २७
ॐ कामाक्ष्यै नमः ।
ॐ क्रोधसम्भवायै नमः ।
ॐ अनुग्रहप्रदायै नमः ।
ॐ बुद्धये नमः ।
ॐ अनघायै नमः ।
ॐ हरिवल्लभायै नमः ।
ॐ अशोकायै नमः ।
ॐ अमृतायै नमः ।
ॐ दीप्तायै नमः । ३६
ॐ लोकशोकविनाशिन्यै नमः ।
ॐ धर्मनिलयायै नमः ।
ॐ करुणायै नमः ।
ॐ लोकमात्रे नमः ।
ॐ पद्मप्रियायै नमः ।
ॐ पद्महस्तायै नमः ।
ॐ पद्माक्ष्यै नमः ।
ॐ पद्मसुन्दर्यै नमः ।
ॐ पद्मोद्भवायै नमः । ४५
ॐ पद्ममुख्यै नमः ।
ॐ पद्मनाभप्रियायै नमः ।
ॐ रमायै नमः ।
ॐ पद्ममालाधरायै नमः ।
ॐ देव्यै नमः ।
ॐ पद्मिन्यै नमः ।
ॐ पद्मगन्धिन्यै नमः ।
ॐ पुण्यगन्धायै नमः ।
ॐ सुप्रसन्नायै नमः । ५४
ॐ प्रसादाभिमुख्यै नमः ।
ॐ प्रभायै नमः ।
ॐ चन्द्रवदनायै नमः ।
ॐ चन्द्रायै नमः ।
ॐ चन्द्रसहोदर्यै नमः ।
ॐ चतुर्भुजायै नमः ।
ॐ चन्द्ररूपायै नमः ।
ॐ इन्दिरायै नमः ।
ॐ इन्दुशीतलायै नमः । ६३
ॐ आह्लादजनन्यै नमः ।
ॐ पुष्टायै नमः ।
ॐ शिवायै नमः ।
ॐ शिवकर्यै नमः ।
ॐ सत्यै नमः ।
ॐ विमलायै नमः ।
ॐ विश्वजनन्यै नमः ।
ॐ तुष्टायै नमः ।
ॐ दारिद्र्यनाशिन्यै नमः । ७२
ॐ प्रीतिपुष्करिण्यै नमः ।
ॐ शान्तायै नमः ।
ॐ शुक्लमाल्याम्बरायै नमः ।
ॐ श्रियै नमः ।
ॐ भास्कर्यै नमः ।
ॐ बिल्वनिलयायै नमः ।
ॐ वरारोहायै नमः ।
ॐ यशस्विन्यै नमः ।
ॐ वसुन्धरायै नमः । ८१
ॐ उदाराङ्गायै नमः ।
ॐ हरिण्यै नमः ।
ॐ हेममालिन्यै नमः ।
ॐ धनधान्यकर्यै नमः ।
ॐ सिद्धये नमः ।
ॐ स्त्रैणसौम्यायै नमः ।
ॐ शुभप्रदाये नमः ।
ॐ नृपवेश्मगतानन्दायै नमः ।
ॐ वरलक्ष्म्यै नमः । ९०
ॐ वसुप्रदायै नमः ।
ॐ शुभायै नमः ।
ॐ हिरण्यप्राकारायै नमः ।
ॐ समुद्रतनयायै नमः ।
ॐ जयायै नमः ।
ॐ मङ्गळा देव्यै नमः ।
ॐ विष्णुवक्षस्स्थलस्थितायै नमः ।
ॐ विष्णुपत्न्यै नमः ।
ॐ प्रसन्नाक्ष्यै नमः । ९९
ॐ नारायणसमाश्रितायै नमः ।
ॐ दारिद्र्यध्वंसिन्यै नमः ।
ॐ देव्यै नमः ।
ॐ सर्वोपद्रव वारिण्यै नमः ।
ॐ नवदुर्गायै नमः ।
ॐ महाकाल्यै नमः ।
ॐ ब्रह्माविष्णुशिवात्मिकायै नमः ।
ॐ त्रिकालज्ञानसम्पन्नायै नमः ।
ॐ भुवनेश्वर्यै नमः । १०८
॥ इति श्रीलक्ष्म्यष्टोत्तरशतनामावली संपूर्णम ॥
Comments